Onder het motto ‘Optimisme heerst’* werd wederom ‘Opbouwdag’ gevierd. Tegen de achtergrond van het eufore gevoel over de stad van nu, de lovende recensies in buitenlandse bladen en de onverwoestbare trots van de bewoners op stad & haven, werd dit oer-Rotterdamse fenomeen weer nieuw leven ingeblazen.

In de 1^ste helft van 2016 ‘vierde Rotterdam al de stad’ met allerlei manifestaties over 75 jaar wederopbouw. Een geslaagd evenement, maar chronologisch niet geheel in de pas met de historische juistheid.

Op 18 mei 1947 was de eerste ‘Opbouwdag’, een belangrijke dag in de Rotterdamse geschiedenis, tot aan 1970. De Stichting Aan Den Slag! coördineerde de activiteiten rond de 70^ste verjaardag van diverse organisaties tot een dag vullend programma. Hieronder een beknopte weergave.

Kunst en architectuur vervlochten

‘Opbouwdag’ begon eigenlijk al op woensdagavond 17 mei in bioscoop Lantaren / Venster op de Kop van Zuid. Daar vertoonde Jan Dirk Schouten zijn film ‘Gaten in de muur’. Deze bijzondere, in eigen beheer gemaakt filmproductie geeft aan de hand van diverse interviews en filmbeelden weer hoe architecten en beeldend kunstenaars elkaar over en weer beïnvloedden. De samenwerking was soms voorbeeldig te noemen en leidde tot fraaie resultaten. Voorafgaand aan de vertoning gaf …… een uitgebreide inleiding.

OndernemersOntbijt & Ketelbinkieprijs

Om 8.00 uur was er op donderdag 18 mei het 71^ste OndernemersOntbijt Rotterdam in een speciaal daarvoor geschikt gemaakte ruimte van Het Industriegebouw Goudsesingel (HIG).

Zo’n 300 ondernemers schoven aan aan lange tafels voor de gebruikelijke ‘stand-van-het-gewas-speech van burgemeester Aboutaleb. Dankzij kordaat ingrijpen van huismeester Raymond was er gelukkig ook weer stroom zodat de woorden van de burgemeester luid en duidelijk overkwamen. Hij prees o.a. Luuk Schotsman, de initiatiefnemer voor de wedergeboorte van het HIG. Zonder zijn inzet, en die van kwartiermakers Tjeerd Hendriks en Joost Prins zou het pand nog steeds in een diepe stenen winterslaap zijn gesukkeld.

Een andere vorm van nieuw élan in de stad kreeg die ochtend een prijs: Blue City 010. Ook hier is sprake van een verouderd gebouw dat een tweede leven tegemoet gaat: het voormalig tropisch zwemparadijs Tropicana aan de Maasboulevard. Zij wonnen de Ketelbinkieprijs 2017. Deze Rotterdamse aanmoedigingsprijs is bestemd voor jonge ondernemingen die zich op een innovatieve manier profileren, en zo een positief effect hebben op de uitstraling van Rotterdam.

‘Grondleggers’ in Museum Rotterdam (MR-Timmerhuis)

s’ Ochtends leidde fotografe Sanne Donders haar installatie ‘Grondleggers van Rotterdam’ in. In deze video brengen vijf jonge ‘spoken-word’ artiesten een ode aan vijf bijzondere Rotterdamse ouderen die opvallen door het optimisme en de veerkracht waarmee ze in het leven stonden en nog steeds staan. In het aangrenzende Thoms’ Café werd het een verrassende rëunie van o.a. ‘Dichter’, Melanin Kris Hitch en andere betrokkenen bij deze onderbelichte prachtproductie uit het programma van ‘Rotterdam Viert De Stad’. Er werd toen afgesproken het geheel nog eens op een andere manier voor het voetlicht te brengen.

In het Museum Rotterdam 40-45NU stond die dag de Papieren ‘Droomstad’ van de stadsbouwmeester van toen, ir. W.G. Witteveen. Deze werd voor één dag weer zichtbaar in dit museum aan de Coolhaven en trok vele bezoekers naar dit ‘museum onder de brug’.

Rondleidingen in het Hoogkwartier:  

Het Platform Wederopbouw Rotterdam verzorgde die middag rondleidingen met tekst & uitleg vanaf de Doelen, door de Expeditiehoven in het Hoogkwartier en door het wederopbouwgebied van het Wereldhavencomplex. Architectuurhistoricus Paul Groenendijk en Marco Stout waren de gidsen.

 

De Binnenstad: toen en nu

Een speciale editie van het Historisch Wel & Wee Café (HW&WC) van Roterodamum vond plaats op dezelfde plek waar ‘s ochtends in HIG het OndernemersOntbijt was.

In het eerste deel sprak een aantal gastspreker over actuele zaken:

• Arjen Knoester, stedenbouwkundige bij het gemeentelijke Bureau Binnenstad, gaf een korte toelichting op de contouren van het nieuwe plan voor de Rotterdamse Binnenstad;

• Thieu Knibbeler, verbonden aan het gemeentelijke bureau Monumenten, beantwoordde vragen over de recent vastgestelde Erfgoedagenda van de gemeente: wat staat daarin en waartoe dient zo’n agenda?

• Emile Klep, directeur Stedelijke Inrichting van de gemeente Rotterdam, presenteerde de nieuwe publicatie rond het ‘Hoogkwartier en Het Industriegebouw Goudsesingel (HIG)’ in de uitgavereeks ‘Het Rotterdams Erfgoed’. HIG vierde op 18 mei 2017 eveneens een feestje: het was toen (bijna) exact 70 jaar geleden dat de eerste paal voor ‘HIG’ de grond in ging. Het 1ste exemplaar van dit uiterst handzame en fraai vormgegeven boekje ging dan ook naar de jarige en gastheer van deze 70^ste Opbouwdag, Luuk Schotsman, dga van HIG.

‘De ziel van de Wederopbouw’

Een bijzondere plek was ingeruimd voor Linda Malherbe, een van de initiatiefnemers van het Verhalenhuis Belvédère. Na hun Verhalen bundel + 4CD’s met de ‘oral history’ van het bombardement, ‘Langs de Brandegrens’, sprak zij over hun ‘sequel’: de verhalen over de Wederopbouw. De vertellers variëren van 8 tot 93 jaar. Van Rotterdammers die de verwoesting hebben meegemaakt tot Rotterdammers die recent naar deze stad zijn gevlucht, vanwege de bommen in hun eigen land. Van architecten, stedelijke ontwikkelaars en maatschappelijke opbouwers tot bekende haven- en horecafamilies en pioniers van de Lijnbaan. Van de gebroeders Ter Meulen tot de dochter van de eerste generatie Turkse gastarbeiders, die met zoveel plezier heeft gewerkt bij het vooruitstrevende warenhuis en postorderbedrijf. Van ras-Rotterdammers tot migranten die allemaal hun hart hebben verloren aan deze stad. Deze bijzondere uitgave is nog steeds in de boekhandel verkrijgbaar.

‘Een goeie bakker’

Aad Koster van de Stichting Aan den Slag! gaf een ‘sneak preview’ in zijn boek over de Bedrijfsgeschiedenis van Van der Meer & Schoep Brood en Banket. Dit bedrijf was zowel voor de oorlog als ook in de periode van Wederopbouw een begrip voor Rotterdammers. Het boek is inmiddels verschenen en elders op deze site vindt u nadere informatie over het boek en waar u het kunt kopen.

‘Filmbeelden van toen, side-kicks van nu’

Voor dit HW&WC had filmkenner en tentoonstellingsmaker Joop de Jong fragmenten uit films van 1955, 1962 en 1966 geselecteerd. Deze filmbeelden over ‘Rotterdam in opbouw’ werden naar deze tijd vertaald worden door jonge Rotterdammers van nu. In korte tweegesprekken met Tim de Haan van het Historisch Genootschap Roterodamum (HGR) en Kees Vrijdag van de Stichting Aan Den Slag! (StADS!) gaven zij hun commentaar en visie op de beelden van toen, maar met hun kennis van nu. Te gast waren:

• Kim Heinen, International Press Officer bij Rotterdam Partners, over het begrip ‘free publicity’ en citymarketing, in 1955 en nu; (filmlink BLOK 1: ‘Rondgang door Rotterdam’, met o.a. Mies Bouwman)
• Tjeerd Hendriks, van HIG en ‘Groos’, gaf in samenspraak met Lot Defoort, manager Events van de Rotterdamse Bijenkorf, een visie op het begrip ‘Rotterdamse Warenhuizen’; (filmlink met BLOK 2 en BLOK 3, warenhuizen o.a. Ter Meulen Binnenwegplein en BijKo)

• Celeste Boddaert, coördinerend redacteur bij Open Rotterdam over een kritisch journalistieke blik vanuit de media op de stad; (filmlink BLOK 4, ‘Stad zonder hart’)

• Aziz Yagoub van het poppodium Annabel becommentarieerde de kritische kijk van cineast Jan Schaper in zijn documentaire ‘Stad zonder hart’ over het gebrek aan uitgaansmogelijkheden voor de jeugd in 1966: “een stad hoort een moeder te zijn voor haar kinderen”. (filmlink BLOK 5, ‘Stad zonder hart’ jongerencultuur)

 

 

Kleurige ‘kers’ op de verjaardagstaart

Na de gebruikelijke eindtijd van het HW&WC, was er nog een bijzondere (technicolor) film, ‘Rotterdam 1962’, voorafgegaan door een toelichting van de hand van Joop de Jong:

In deze film figureren Steije en Ansje van Brandenburg, bekende figuren uit de Rotterdamse cabaret- en uitgaanswereld (Het Winkeltje). De vertoning van deze film was mede mogelijk dankzij het Stadsarchief Rotterdam.

Aad Koster bij Open Rotterdam over Van der Meer & Schoep

Op 5 januari 2018 zond de Rotterdamse tv-zender Open Rotterdam tijdens de nieuwsflitsen het bovenstaande filmpje uit.

Hierop is Aad Koster te zien, wanneer hij langs vier voor Van der Meer & Schoep bekende plekken gaat: Spanjaardstraat in Delfshaven, Oostsingel op de grens van Rotterdam en Schiedam, de Passage in Schiedam en tenslotte de bakkerij van Bakkersland in de Spaanse Polder.